Zafè medsen yo ki ap ekri preskripsyon yo yon fason moun paka li a, lage gwo plenyen toupatou. Konsekans sitiyasyon sa a grav anpil sou tout nivo nan sektè lasante a. Anpil moun menm rive panse se nan etid yo, medsen yo aprann ekri konsa.
 |
| Kredi Imaj : Bing AI |
Anpil fwa, lè yon pasyan soti kay medsen, li paka li sa ki ekri nan òdonans yo. Poutan, se dwa yon pasyan pou l ka li preskripsyon medsen an e pou l poze kesyon sou li si l vle. Sa ki pi grav la, pafwa, menm famasyen yo ni lòt medsen tou konn paka li sa ki ekri yo. Vye ekriti vin tounen etikèt medsen. Pratik sa a deja lakoz anpil lanmò nan monn lan, san konte tout konsekans li trennen ak li.
Enpòtans yon preskripsyon medikal
Yon preskripsyon se pwosesis yon pwofesyonèl sante itilize pou l fè yon seri rekòmandasyon ak yon pasyan. Men papye oswa dokiman medsen an bay moun lan rele òdonans.
Yon preskripsyon pa sèlman la pou medikaman, li kapab konsèy, li kapab pou yon egzamen laboratwa, yon trètman fizik, elatriye.
Se yon pwoblèm ki toupatou
Zafè neglijans nan ekri preskripsyon se yon pwoblèm ki ap kraze tout peyi toupatou sou latè, malgre Lalwa nan anpil peyi sa yo sanksyone pratik sa a.
Pa egzanp, Québec, nan lane 2012 yo, si yon Medsen jeneralis ekri yon preskripsyon oswa nenpòt lòt dokiman ki nan yon dosye medikal yon fason ki ilizib, li t ap peye yon amann 800 €. Anplis, nan peyi End, nan lane 2018, leta te penalize 3 medsen paske yo te prezante yon seri rapò medikal ki te ilizib. Men, sa yo se kèk ka leta resanse pami tout sa k ap fèt yo.
Dega yo parèt sou anpil aspè. Tankou, nan peyi Etazini, plis pase 7 000 moun mouri chak lane akoz ekriti medsen yo.
Poukisa medsen yo ekri yon fason ki ilizib ?
Anpil moun ap poze kesyon pou konprann kisa ki lakoz medsen yo ekri konsa. E sa menm fè kèk moun nan sosyete a panse depi yon medsen pa fè madjigridji nan yon papye preskripsyon an ba li, medsen sila pa konpetan. Sa fè, Kèk fwa li menm parèt nòmal devan je anpil moun.
Aprè anpil fouye zo nan kalalou, nou twouve yon pakèt teyori ki eseye esplike koz ki fè medsen yo mal ekri a. malgre, yo pa yon eleman ki bay medsen yo dwa pou kontinye fè neglijans. Genyen 3 ki pi enteresan :
- Yon prensip istorik
Depi nan lantikite, pwofesyonèl sante yo te deja ap itilize preskripsyon yo nan domèn lan. Nan moman sa yo, mo preskripsyon an soti nan yon mo laten ki se "recipere" ki vle di "Bwè sa". Moun ki apiye koz sa a, fè konprann medsen yo pat janm ekri pou tout moun kapab konprann se paske yo pat vle pou tout moun rive dekouvri kisa epi ki kantite yo mete pou prepare resèt medikaman yo.
- Move abitid depi nan fòmasyon
Anpil pwofesyonèl sante (sitou doktè yo) vini avèk yon lòt teyori ki ta fè konprann lè w gen pou ekri anpil nòt nan klas ou, ekri rapid epi w ap fè sa pandan plizyè ane, w ap rive yon moman ou vin ekri lèd, paske ou pa pran tan nan byen fòme lèt yo.
- Chay travay yo ki anpil nan enstitisyon sante yo
Anpil medsen fè konprann se kantite travay yo gen pou fè chak jou yo, ajoute sou presyon yo ap sipòte nan enstitisyon sante yo ki koz lè y ap ekri yo prese, yo pa pran san yo pou fòme lèt yo byen.
 |
| Kredi Imaj : nih |
Konsekans sou vi pasyan yo
Prekosyon medsen yo pa pran lè y ap ekri òdonans yo se yon malè pandye pou vi pasyan yo. Paske:
- Pasyan yo kapab pran move medikaman
Pasyan yo kapab pran yon medikaman nan plas yon lòt, oswa pran yon medikaman nan yon dòz ki pa nòmal : sa ki se yon gwo danje pou kò a. Anplis, majorite moun ki ap jere famasi an Ayiti yo pa konn anyen sou medikaman yo. Kidonk, lè yon medsen mal ekri yon preskripsyon e w al achte nan famasi sa yo, anpil pa p kite w ale menm si yo pa wè ki medikaman li ye. Y ap ba w medikaman yo panse a oswa yo mande w pouki pwoblèm yo te preskri ou epi yo ba ou yon medikaman. Paske, yo pa p kite lajan an ale. Sa yo se yon sitiyasyon ki kapab lakoz maladi a agrave, oswa koze lanmò tousuit.
- Tretman yo ap pran plis tan pou yo fèt
Lè yon preskripsyon difisil pou dechifre, sa fè famasyen an pran plis tan avan l bay medikaman an. Sa ki pral fè pasyan an pa kòmanse pran medikaman yo nan moman l ta dwe kòmanse a. E pafwa, yon pasyan konn gen ijans pou yon medikaman, e malerezman preskripsyon an ilizib, ou imajine sa ki ka pase ?
- Fristrasyon ak konfizyon
Lè medsen yo ekri nan fason ki ilizib konsa, sa koz kèk fwa pasyan yo santi yo fristre, sa afekte sante mantal yo. E puiske yo pa konprann sa ki ekri a, yo oblije toujou ap antre an kontak ak medsen yo. Yon sitiyasyon ki ka menm fè pasyan an dekouraje ak tretman yo... Anplis, fanmi malad la tou konn santi l mal alèz lè li ap mache chèche medikaman an epi famasyen yo ap di l menm yo menm yo pa konprann sa ki ekri yo.
Enpak sou pratik famasyen yo
Devan yon preskripsyon ki mal ekri, menm famasyen yo konn jwenn gwo difikilte. pami yo :
- Famasyen yo ka mal entèprete preskripsyon an
Lè famasyen yo mal entèprete l, yo konn bay yon medikaman nan plas yon lòt. Sitou lè n konsidere yon seri non medikaman ki konn sanble anpil, poutan yo pa pou menm maladi. Tankou "Oxycodone" ak "Oxyboldine", "Decatylen" ak "Decalcit", elatriye.
- Travay famasyen yo vin miltipliye
Famasyen yo oblije pèdi yon tan pou y ap eseye dechifre sa ki ekri yo. Anpil fwa, famasyen yo ta kapab kontakte medsen an, men preskripsyon yo pa respekte tout kritè yo, yo pa gen tout enfòmasyon nesesè yo.
Ki prensip Lalwa bay ?
Malgre tout dezòd sa yo ki gen nan zafè preskripsyon yo, Ayiti genyen lwa ki entèdi sa. Pou zafè famasi a, genyen Lwa 19 Dawou 1955 lan ki reglemante sa.
Pou yon preskripsyon medikal legal selon lwa sa a, li dwe respekte yon fòm ak yon fon. Pou fòm lan, preskripsyon an dwe genyen : Non, laj, pwa, non enstitisyon sante a, kontak ak adrès enstitisyon an oswa medsen an, siyati moun ki fè preskripsyon an.
Pou fon an, preskripsyon an dwe genyen non medikaman an, dire tretman an, fòm galenik medikaman an, kantite ak orè moun lan dwe pran medikaman an.
Anpil moun konn panse se aprann yo aprann medsen yo ekri yon fason pou moun paka li. Men se pa vre, okontrè medsen an dwe ekri òdonans li yo, yon fason ki lizib. Dayè, Atik 18 lwa 1955 lan di klèman :"Tout òdonans dwe lizib e dwe ekri nan yon langaj ki klè e ki bay tout eksplikasyon nesesè. Li entèdi pou yon òdonans genyen ladan l yon kòd pou idantifye medikaman yo. Yon moun ki bay yon òdonans, anplis de siyen l ap siyen l lan, li dwe ekri non l, adrès li ak kalite l yon fason ki lizib. Famasyen yo pa dwe egzekite okenn òdonans ki pa respekte kondisyon ki sot site la yo."
Atik sa a montre nou, kijan medsen yo dwe pran prekosyon ak fason y ap ekri preskripsyon yo. Pou evite tout erè posib. Youn nan bagay ki kouran tou, anpil medsen renmen itilize lòt kòd ak langaj abreje pou ekri non medikaman yo. Tankou, yo konn ekri Amox nan plas Amoxiciline, sa se yon pratik ki entèdi totalman. Nan ka sa yo, famasyen yo dwe vijilan pou yo konnen byen kijan yo dwe aji e tou pasyan yo dwe egzije medsen yo pou yo ekri klè pou òdonans yo lizib.
Ki mwayen pou sa rezoud ?
Soti nan sitiyasyon sa a mande yon gwo efò. Nan sans sa a :
- Pwofesyonèl sante yo dwe aprann ekri òdonans yo byen depi nan fòmasyon yo;
- Pwofesyonèl yo dwe pran san yo tou lè y ap ekri;
- Pasyan yo dwe mande pwofesyonèl yo esplikasyon ki klè sou preskripsyon yo;
- Enstitisyon sante yo kapab enfòmatize fòm preskripsyon yo;
- Lajistis dwe bay tout moun ki vyole prensip yo sanksyon ki rezève pou yo, elatriye.
Tout òdonans oubyen dosye medikal ki ilizib, se yon gwo danje pou tout moun ki fè pati sektè sante a e gen enpak sou lòt sektè nan kominote a tankou Lajistis. Malgre Lwa 19 Dawou 1955 lan mande remanye, men si tout prensip yo aplike, sa ap redui yon pati nan tout difikilte sistèm sante nou an ap rankontre chak jou yo.
__________________
Ou se yon Tizè Konesans ?
Ebyen, se kiryozite w wi ki bouste nou!
Ou se yon Tizè Konesans ?
Ebyen, se kiryozite w wi ki bouste nou!
